Seveso Endüstriyel Felaketi; İtalya, 1976
Milan şehrinin 20 km kuzeyinde ICMESA Kimya şirketine ait fabrikada pestisit ve herbisit üretimi yapılmaktadır. Fabrikada TCP (2,4,5 triklorofenoksiacetikasit) üretilmektedir.
10 Temmuz 1976 günü yoğun TCP üretiminden sonra gün ortasında fabrika kapatılır ve bakıma alınır. TCP reaktöründeki sıcaklığın 1250C’den düşük olması gerekmektedir. Reaktörde otomatik soğutma sistemi bulunmamaktadır, operatörün manuel soğutmayı başlatması gerekmektedir. Reaktördeki karışımın bakım esnasında bekletilmesi esnasında kontrolsüz ekzotermik reaksiyonu önlemek üzere içerisine asit eklenmesi gerekirken, bu işlem atlanır ve yapılmaz.
Rektörde kontrolsüz ekzotermik reaksiyon başlar ve sıcaklık artmaya başlar, ancak fabrikada sadece bakım elemanları bulunduğundan sıcaklık artışı fark edilemez. Reaktör tasarım aşamasında basınç valfi 3.5 bara set edilmiştir, 3.5 bara set edilmesi nedeniyle de iç basınç artışı ve sıcaklığın yükselmesi sonucu reaksiyon yolunun değişmesi önlenmemiş olur.
Kontrolsüz ekzotermik reaksiyon sonucu sıcaklık 450 – 5000 C’ye kadar yükselir ve reaktörde TCP yerine TCDD oluşmaya başlar.
Reaktörde oluşan sıcaklık ve basınç değişimi nedeniyle basınç valfından çıkan buhar bulutunu bakım personeli görür ancak müdahale edemez. Hafta sonu olması dolasıyısıyla 1 saat sonra ancak reaktöre operatörler tarafından soğutma suyu basılabilir, ancak yeterli olmaz ve reaktör patlar ve 3.000 kg kimyasal madde etrafa saçılır. Çıkan kimyasal bulutu Sevesso belediyesi ve çevresindekileri etkiler.
Reaktör içerisinde yanlızca 20 kg kadar dioksin oluştuğu tahmin edilmektedir, fabrika yetkilileri kazayı hemen bildirmediğinden tedbir alınamamıştır. 736 kişide dioksine bağlı yanık, 36.000 kişi de ise etkilenme tespit edilmiştir. 80.000 hayvan telef olmuş ve bu bölgedeki tüm tarım ürünleri imha edilmiştir.
Fabrika etrafındaki tarım alanları A, B ve C zone’lara ayrılmış ve A zone 110 hektar tamamen kapatılmıştır. B ve C zone’ların üzerinden yarım metre toprak imha edilmiş, yıllar sonra A zone’u parka dönüştürülmüş ve tüm bu alanlarda tarım yapılması yasaklanmıştır.